Πώς να δημιουργήσεις ένα παραγωγικό μαθησιακό περιβάλλον στο σπίτι

Η συγκέντρωση στη μελέτη μπορεί πολλές φορές, ειδικά σε περιόδους πίεσης, όπως η εξεταστική, να είναι πολύ δύσκολη. Το άγχος για την ύλη, να προλάβεις να διαβάσεις για όλα τα μαθήματα, αλλά και για την επίδοσή σου σε αυτά, καθώς και η απόσπαση προσοχής που δυστυχώς συχνά το συνοδεύει, σίγουρα δεν βοηθούν καθόλου.

Είναι απίστευτα σημαντικό να διασφαλίσεις για τον εαυτό σου ένα περιβάλλον που θα βοηθήσει με την εκπαίδευσή σου όσο το δυνατόν περισσότερο.
Το να δημιουργήσεις ένα παραγωγικό, ευνοϊκό περιβάλλον για μελέτη στο σπίτι είναι μία απαραίτητη προϋπόθεση και ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους, ώστε να καταφέρεις να μελετήσεις αποδοτικά και απερίσπαστα.

Τι μπορείς, λοιπόν, να κάνεις;

Προσδιόρισε τον χώρο μελέτης

Φρόντισε να καθορίσεις ποιος θα είναι ο δικός σου ειδικός χώρος για διάβασμα στο σπίτι. Αυτός ο χώρος θα μπορούσε να είναι ένα ξεχωριστό δωμάτιο, ένα γραφείο σε μια ήσυχη γωνιά ή ακόμα και ένα συγκεκριμένο σημείο στο τραπέζι του σαλονιού -ή σε οποιονδήποτε άλλο χώρο σε βολεύει.

Η ύπαρξη ενός σταθερού και συγκεκριμένου χώρου, αποκλειστικά αφιερωμένου στη μελέτη και το διάβασμα, βοηθάει, σε πρώτη φάση, στο να συνδυάσεις το διάβασμα με τον χώρο και να συνηθίσεις να το κάνεις αβίαστα. Με τον τρόπο αυτό, δίνεις κάποιο “σήμα” στο μυαλό σου να συνειδητοποιήσει πως είναι η ώρα να συγκεντρωθεί, να επεξεργαστεί και να απορροφήσει πληροφορίες.

Καθιέρωσε μια ρουτίνα

Όταν δημιουργείς για τον εαυτό σου ένα περιβάλλον που θα είναι ευνοϊκό για εκμάθηση και μελέτη, θα είναι πολύ χρήσιμο να εφαρμόσεις μια ρουτίνα στο πώς και πότε θα λειτουργείς εκεί.

Στην περίπτωση που το περιβάλλον αυτό είναι απλώς μια γωνία του δωματίου σου -ή οποισδήποτε άλλος χώρος μέσα στο σπίτι-, τότε δεν είναι και πολύ δύσκολο να “θολώσουν” τα όρια μεταξύ του προσωπικού χρόνου και του χρόνου που αφιερώνεις για μάθηση και εργασία. Για το λόγο αυτό χρειάζεται να θέσεις όρια, διαφορετικά δεν θα είναι εύκολο να μπεις στην κατάλληλη νοητική θέση για διάβασμα τις στιγμές που πρέπει.

Ο εγκέφαλός μας είναι μαθημένος να ανταποκρίνεται στην ρουτίνα και την τάξη. Η καθιέρωση μιας ρουτίνας στο μαθησιακό μας περιβάλλον, μας βοηθά να εστιάζουμε ευκολότερα και να είμαστε πιο παραγωγικοί στον χρόνο που αφιερώνουμε στη μελέτη. Δημιούργησε ένα χρονοδιάγραμμα που περιλαμβάνει συγκεκριμένα τμήματα μελέτης, διαλείμματα και χρόνο για άλλες δραστηριότητες ή υποχρεώσεις και προσπάθησε να το τηρείς. Θα βοηθούσε να επικοινωνείς το πρόγραμμά σου με τα υπόλοιπα μέλη του σπιτιού και του περιβάλλοντός σου, ώστε να υποστηρίξουν και να σεβαστούν τον χρόνο που αφιερώνεις στη μελέτη σου.

Ελαχιστοποίησε τους περισπασμούς

Ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά ενός καλού μαθησιακού περιβάλλοντος είνια ότι οι περισπασμοί περιορίζονται στο ελάχιστο δυνατό. Μπορεί να φαίνεται προφανές, αλλά πολλά άτομα “ξεγελιούνται” πιστεύοντας ότι, το να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον μελέτης σε μέρος του σπιτιού, όπου πολλοί εξωτερικοί παράγοντες τους τραβούν συνεχώς την προσοχή, δεν θα εμποδίζει τόσο την λειτουργικότητά τους.

Η ελαχιστοποιήση των περισπασμών σε ένα μαθησιακό περιβάλλον δεν είναι πάντα εύκολη και στον δικό σου έλεγχο. Όταν πρόκειται για θόρυβο από εξωτερικούς χώρους, αυτό που μπορείς να κάνεις εσύ, είναι να προσπαθήσεις, όσο γίνεται, να τον μειώσεις, κυρίως με το να επιλέξεις έναν ήσυχο χώρο. Δευτερευόντως, θα μπορούσες να χρησιμοποιήσεις ακουστικά ακύρωσης θορύβου, να παίξεις κάποια απαλή ορχηστρική μουσική ή “λευκό θόρυβο” (white noise) για να εξασφαλίσεις ένα πιο ακουστικά ευνοϊκό περιβάλλον.

Όσον αφορά σε άλλα ερεθίσματα, μπορείς να βεβαιωθείς ότι βάζεις το κινητό σου σε αθόρυβη λειτουργία ή να το αφήνεις σε ένα άλλο δωμάτιο όσο διαβάζεις, για να αποφύγεις τον πειρασμό να κοιτάς συνεχώς τις ειδοποιήσεις. Ακούγεται εξαιρετικά δύσκολο στην αρχή, όμως είναι θέμα συνήθειας. Θα μπορούσες, για αρχή, να κλείνεις τις περιττές καρτέλες στον υπολογιστή σου και να αποφεύγεις την πρόσβαση σε ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης και ψυχαγωγίας όσο μελετάς.

Επιβράβευσε την πρόοδό σου

Ίσως η προοδό σου να μην παρακολουθείται από κάποιον καθηγητή, όμως θα διαπιστώσεις πως μελετάς πιο αποδοτικά εάν επιβραβεύεις τον εαυτό σου για την πρόοδο που σημειώνεις και επισημαίνεις τα επιτεύγματά σου στο διάβασμα. Θα έχεις μεγαλύτερο κίνητρο να συνεχίσεις αν γνωρίζεις πως θα έχεις μια μικρή ανταμοιβή στο τέλος κάθε εργασίας ή μαθησιακού στόχου που θα ολοκληρώνεις και αυτό θα σε βοηθήσει να μοιράσεις το διάβασμά σου καλύτερα.

Η επιβράβευση αυτή που θα δίνεις στον εαυτό σου δεν χρειάζεται να είναι κάτι σπουδαίο: μπορεί να είναι τόσο απλή, όσο να του δώσεις ένα δεκάλεπτο διάλειμμα μετά από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα μελέτης. Θα μπορούσες, επίσης, να παρακολουθήσεις ένα επεισόδιο μιας τηλεοπτικής σειράς ή να πας μια βόλτα όταν φτάσεις στο τέλος μιας εργασίας, ενός κεφαλαίου ή άλλου στόχου που έχεις θέσει.

Θέσε στόχους

Ο καθορισμός προσωπικών στόχων μπορεί, επίσης, να προσφέρει καλύτερη δομή, αλλά και περισσότερα κίνητρα. Πιθανότατα να έχεις γενικούς στόχους ως μέρος οποιουδήποτε προγράμματος μάθησης που παρακολουθείς.

Όμως, ακόμη και το να βάζεις μικρούς στόχους στον εαυτό σου στην αρχή κάθε μέρας ή εβδομάδας θα σε βοηθήσει να χωρίσεις την ύλη, τις εργασίες ή το διάβασμά σου γενικά, καθιστώντας την συνέχιση και ολοκλήρωσή τους περισσότερο διαχειρίσιμη.

Κάνε τακτικά διαλείμματα

Επίτρεψε στον εαυτό σου τακτικά διαλείμματα κατά τη διάρκεια της μελέτης σου. Τα σύντομα διαλείμματα σε βοηθούν να διατηρήσεις την συγκέντρωσή σου, αλλά και στην πρόληψη της εξάντλησης.

Χρησιμοποίησε αυτό τον χρόνο για να επαναφορτιστείς και να καθαρίσεις το μυαλό σου, ώστε να μπορείς να απορροφήσεις αποτελεσματικά τις πληροφορίες που μαθαίνεις και να είσαι περισσότερο παραγωγικός αργότερα.

Οργάνωσε το υλικό μελέτης

Ένα οργανωμένο γραφείο μπορεί να κάνει τη διαφορά. Προσπάθησε να κρατάς το υλικό μελέτης σου, όπως βιβλία, σημειωματάρια και χαρτικά, οργανωμένα και εύκολα προσβάσιμα. Ακόμα και στον υπολογιστή σου μπορείς να δημιουργήσεις φακέλους για τα έγγραφα και τα αρχεία που χρειάζεσαι κάθε φορά και να προσπαθείς κάθε τόσο να τα “τακτοποιείς”, ώστε να τα βρίσκεις πιο εύκολα.

Αυτό καθιστά ευκολότερη την συγκέντρωση στη μελέτη, χωρίς να χάνεις χρόνο στην αναζήτηση υλικών ή άλλων. Σκέψου το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσεις φακέλους, ντοσιέ ή εργαλεία ψηφιακής οργάνωσης και αρχειοθέτησης, για να διατηρήσεις το περιεχόμενο των μαθημάτων σου τακτοποιημένο και εύκολα ανακτήσιμο.

Δοκίμασε άλλες μαθησιακές προσεγγίσεις

Όταν έρχεται η στιγμή που κάνεις επανάληψη του υλικού, η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο προσλαμβάνεις και διατηρείς στο μυαλό σου τις πληροφορίες μπορεί να συμβάλει στην επέκταση και ενίσχυση της συγκέντρωσης.

Παραδείγματα διαφορετικών προσεγγίσεων στη μάθηση περιλαμβάνουν διαφορετικούς τρόπους να κρατάς σημειώσεις, όπως είναι οι κουκκίδες, οι χάρτες μυαλού και οι φράσεις σύνοψης, η ακρόαση audio περιεχομένου ή παρακολούθηση περιεχομένου σε βίντεο αντί της απλής ανάγνωσης ή και η συζήτηση του περιεχομένου του μαθήματος με ένα άλλο άτομο ως τρόπο απομνημόνευσης των πληροφοριών.

Σωστός φωτισμός & στάση σώματος

Ο χώρος μελέτης σου πρέπει να έχει επαρκή φωτισμό. Το φυσικό φως είναι προτιμότερο, αλλά αν αυτό δεν είναι δυνατό, χρησιμοποιήσε ένα καλό φωτιστικό γραφείου. Επίσης, δώσε προσοχή στη στάση του σώματός σου και το πώς κάθεσαι όταν διαβάζεις.

Μια άνετη καρέκλα με σωστή στήριξη πλάτης και η τοποθέτηση των βιβλίων ή του υπολογιστή στο ύψος των ματιών θα σε βοηθήσουν να αποφύγεις την καταπόνηση του λαιμού και των ματιών, ακόμη και πιθανούς πονοκεφάλους.

Αναζήτησε υποστήριξη

Επικοινώνησε τους μαθησιακούς σου στόχους και τις ανάγκες σου στους δικούς σου ανθρώπους, την οικογένεια και τους φίλους σου. Ζήτησέ τους να σεβαστούν τον χώρο και τον χρόνο μελέτης σου και φρόντισε να θέσεις όρια που θα σε βοηθήσουν να επιτύχεις τους στόχους σου.

Εάν χρειαστείς βοήθεια ή καθοδήγηση, μην διστάσεις να τη ζητήσεις από τα κοντινά σου άτομα, ή να απευθυνθείς σε καθηγητές τους ή διαδικτυακές εκπαιδευτικές κοινότητες και άλλους ειδικούς που μπορούν να σε κατευθύνουν και να σε στηρίξουν στο μαθησιακό σου ταξίδι.

Δώσε προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα

Θυμίσου να φροντίζεις τον εαυτό σου τόσο σωματικά, όσο και ψυχικά σε κάθε περίπτωση. Ο καλός ύπνος και ξεκούραση, τα υγιεινά και θρεπτικά γεύματα, η τακτική άσκηση, αλλά και ο ελεύθερος χρόνος και η ψυχαγωγία προσφέρουν ισορροπία και ευημερία και γι’αυτό είναι, επίσης, ζωτικής σημασίας για τη βέλτιση μάθηση και αποδοτικότητα.

Τα χαρακτηριστικά ενός καλού μαθησιακού περιβάλλοντος στο σπίτι μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με το πλαίσιο, το εκάστοτε άτομο και το περιεχόμενο μελέτης. Ωστόσο, ορισμένοι παράγοντες όπως οι ελάχιστοι περισπασμοί, μια σαφής ρουτίνα, η θετική ατμόσφαιρα και διάφορες προσεγγίσεις και μορφές μάθησης, είναι όλα στοιχεία που έχει αποδειχθεί πως μπορούν να συμβάλλουν στην βέλτιστη απόδοση και διευκολύνουν την αποτελεσματικότερη εκμάθηση.